بررسی اوضاع ا اداری و اجتماعی ا قتصادی ایران در زمان داریوش یکم (486-521 پ. م)

چکیده پس از غلبه کورش بر آستیاگ(آژی دهاک) پادشاه ماد، در سال 550 پیش از میلاد، سلسله هخامنشیان پا به عرصه وجود نهاد. در زمان کورش بزرگ و جانشینان او کمبوجیه و داریوش اول شاهنشاهان هخامنشی توانستند علاوه بر پادشاهی ماد، بر قدرت های بزرگ منطقه خاورمیانه از جمله پادشاهی های لیدیا و بابل و مصر مسلط شوند و قلمرو خود را از آسیای صغیر و سواحل مدیترانه در غرب تا کرانه های اقیانوس هند در مشرق و استپ های روسیه در شمال گسترش دادند. دو شاه نخستین هخامنشی یعنی کورش کبیر و کمبوجیه، بیشتر دوران سلطنت خود را صرف درگیری و فتوحات کردند؛ اما با روی کار آمده داریوش اول و غلبه بر شورشهای داخلی و خارجی دست به اجرای سیاست های اقتصادی، اداری و اجتماعی زد که بایسته چنین شاهنشاهی با وسعت زیادش بود. از جمله این سیاست هایش می توان به ابداع اوزان و مقیاس های جدید و تعیین میزان سکه، تعیین مالیات بر سرزمین های تابعه، اجرای تقسیمات اداری منظم(بیش از بیست استان (هرودوت) یا بیشتر (کتیبه بیستون 22 ایالت غیر از پارس(کوک، 1383، 115) بود که در هر استان (خشتره = شهر) یک ساتراپ (خشترپ = خشتروپان = شهربان) به عنوان والی عهده دار امور کشوری بود)کرد. نیز درباره ساختار طبقاتی هخامنشیان در دوره داریوش اول باید گفت که با توجه به خاستگاه آریایی آن ها، تفاوت چندانی با تقسیم بندی اقشار در اوستا ندارد، و در رأس اقشار اجتماعی این دوره شاهنشاه و سپس اشراف و بزرگان، مغان، کارَ و مانیا بودند.